Chùa Sơn Hải được xây dựng vào thời Nguyễn tại xã La Hoàng, tổng La Hoàng, huyện Chân Lộc (nay thuộc xóm Đông Sơn, xã Nghi Yên, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An). Trải qua các thời kỳ lịch sử, mặc dù địa danh có nhiều thay đổi nhưng di tích vẫn giữ nguyên vị trí ban đầu. Đây là nơi thờ tự chư phật, bồ tát theo hệ phái Phật giáo Bắc Tông. Do sự tàn phá của chiến tranh, một số đền miếu trong vùng bị hư hỏng, nhân dân đã rước long ngai, bài vị, tượng một số vị thần, nhân vật lịch sử về thờ hợp tự tại Chùa Sơn Hải, gồm: Tam Toà Thánh Mẫu, Tứ Vĩ Thánh Nương, Cao Sơn Cao Các, Sát Hải Đại Vương Hoàng Tá Thốn, Bạch Y Công Chúa…Hiện nay, Chùa Sơn Hải vẫn còn lưu giữ được 02 toà kiến trúc thời Nguyễn.
Công trình tín ngưỡng, địa điểm sinh hoạt văn hoá tâm linh
Chùa Sơn hải điểm đến của nhân dân trong vùng và du khách thập phương từ bao đời nay, với nhiều hoạt động phong phú, đa dạng cả về phần hội và phần lễ. Các hoạt động tín ngưỡng tại Chùa không những đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hoá, tâm linh của nhân dân địa phương mà còn giúp con người hướng thiện, gắn kết tình làng, nghĩa xóm trong cộng đồng dân cư. Thông qua các hoạt động thờ phụng, tế lễ tại chùa thể hiện đạo lý uống nước nhớ nguồn tốt đẹp vốn có từ lâu đời của nhân dân Nghi Yên. Ngoài những ngày lễ chính tại Chùa như: lễ Phật Đản, lễ Vu Lan, lễ giỗ Đức Thánh Mẫu, thì hàng ngày, nhất là ngày mồng 1 và ngày Rằm hàng tháng rất đông người dân và du khách đến đây để thắp hương lễ bái thần phật, cầu cho mưa thuận, gió hòa, quốc thái dân an, đồng thời thắp lên nén tâm nhang thể hiện ngọn lửa của tình yêu thương, từ bi và lòng bác ái của con người. Đó là một nét văn hoá tâm linh đẹp và rất đáng quý của người Việt đang được lưu giữ và phát huy tại đây. Các hoạt động phần hội độc đáo được lưu truyền từ xa xưa như thi đánh cờ người, đi cà kheo, chọi gà, kéo co…góp phần nâng cao đời sống tinh thần, bảo tồn nét đẹp văn hóa truyền thống của một làng quê yên bình.
Môn Kàkheo được phục hồi phục vụ tại Lễ hội
Môn Cờ Người được khôi phục tổ chức hàng năm tại Lễ hội
Với những giá trị lịch sử, văn hoá của Di tích Chùa Sơn Hải, Ngày 27 tháng 02 năm 2020, UBND tỉnh Nghệ An đã ban hành Quyết định số: 530-QĐ/UBND về việc xếp hạng Di tích lịch sử cấp tỉnh Chùa Sơn Hải, xã Nghi Yên, huyện Nghi Lộc. Đây là niềm vinh dự, tự hào của người dân Nghi Yên nói riêng và Huyện Nghi Lộc nói chung, là mạch nguồn văn hóa linh thiêng mà các bậc tiền bối đời xưa đã để lại cho chúng ta; góp phần giáo dục truyền thống hào hùng và nét đẹp văn hóa của dân tộc cho các thế hệ hôm nay và mai sau, tạo nền tảng tinh thần vững chắc để chúng ta vững bước trên con đường đổi mới quê hương, đất nước, nhằm bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa quê hương, cảnh quan, không gian truyền thống của làng quê Việt Nam.
Lễ rước Bằng công nhận Chùa Sơn Hải đuaoạc công nhận Di tích lịch sử cấp tỉnh
Đến với Chùa Sơn Hải, xã Nghi Yên, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An hôm nay du khách không chỉ được đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hoá tâm linh mộc mạc của ngôi Chùa mà còn được thả mình trong bầu không khí biển trong lành, cùng với vẻ đẹp hoang sơ của Bãi biển Cửa Hiền Nghi Yên.
Trang thông tin điện tử xã Nghi Yên - Huyện Nghi Lộc - Nghệ An
